06.- Horro

El horro é un elemento moble básico e indispensable na economía labradora del medio rural asturiano. Consiste, de xeito simplificao, nun graneiro amañao por un caxón cuadrangular de madera con cuberta ás cuatro augas que, erguido del tarrén cos elementos de suspensión característicos, deixa conservar os productos das anadas, guardándolos dos ratos e da humedanza.

Con úa dispersión circunscrita al Norte peninsular desenvolvéronse, a partir d’este esquema tan sinxelo, algúas variantes d’horro qu’a súa diversidá ta na súa morfoloxía, os materiales constructivos usaos e nos acabaos y elementos decorativos.

horreo

El Museo Etnográfico de Grandas de Salime “Pepe el Ferreiro” cunta nas súas instalacióis con un horro que se levantóu nel ano 1991 reaprovetando pezas d’úa panera que cayera procedente de Casa Gómez, en Berducedo (Ayande). Tres das corondas (trabas) del lao d’apertura da porta d’entrada presentan decoración e lenda:

–  Tetrasquel coronao e debaxo a lenda “FVEÉCHAPORD. / MANVEL GOMEZ / AÑO DE 1874”.

–  Esfera de reló e flor de lis. Debaxo lenda “EL / MAESTRO CAM / POS.”

–  Lenda “REFÉXOLO / PA HORRO”, lazo e lenda “MANVEL MONTESERIN /AÑO D 1991”.

A panera orixinal foi obra del maestro Campos, d’Ayande, e del que se conocen, polo menos, cuatro das súas obras fechadas entre os anos 1859 e 1874. El avezo de firmar horros e paneras e decoralas con motivos xeométricos empeza a últimos del siglo XVIII, coincidindo coa espansión d’estas construccióis nel suroeste d’Asturias, e seguíu al largo de todo el siglo XIX. As decoracióis talladas son úa das manifestacióis máis ricas del arte popular da zona.

Nel ano 1991, el carpinteiro de Grandas de Salime D. Manuel Monteserín foi el responsable da súa traza actual. El horro qu’hoi vemos é de tamaño pequeno (3,50 x 4 m), ta levantao directamente sobro el tarrén y érguese encima de cuatro pés de madera de carballo. A cuberta é de palla de centén amarrada con belortas d’uz. Esta técnica de cubrición, conocida como cuberta a baguna ou a veo, é a tradicional na contornada, mui valorada polos labradores polas súas cualidades d’aislamento. Pa manter a súa funcionalidá, a cuberta hai que renovala periódicamente, cada 4 ou 5 anos, mantendo os veos vellos que teñan en bon estao e que poidan ter pola palla nova. Este tipo de teitao ta hoi cuasemente desaparecido, sendo el del horro del Museo Etnográfico de Grandas de Salime “Pepe el Ferreiro” ún dos poucos exemplos que poden verse en Asturias.